سامانه مودیان اوراش
سرویس دورکاری اوراش
اپلیکیشن های موبایل
وب سرویس اوراش
ویژه اصناف و مشاغل
سفته چیست؟
سفته بانکی، سندی تجاری و قابل‌معامله است که بر اساس آن امضاکننده سفته متعهد می‌شود مبلغ مشخصی را در موعد معین یا به‌محض درخواست، به حامل، شخص معین، یا حواله‌کرد او پرداخت کند. این سند، مشابه چک و برات، از انواع اسناد تجاری محسوب می‌شود و در دعاوی حقوقی نیز قابل‌استناد است. برای اعتبار سفته، علاوه بر امضا یا مهر متعهد، باید مبلغ تعهد شده، نام گیرنده وجه، و تاریخ پرداخت به طور دقیق در آن ذکر شود.
سَفته یا سُفته، کاربرد بسیاری در معاملات تجاری و بازرگانی دارد و به‌عنوان یک سند معتبر حقوقی و بانکی، صادرکننده آن موظف به پرداخت مبلغ ذکر شده در این سند تجاری است؛ البته ناگفته نماند که امروزه سفته در اکثر موارد به‌عنوان ضمانت به کار می‌رود و چندان معامله نمی‌شود و در پرداخت‌ها نیز کاربردی ندارد. بعد از پاسخ به سوال سفته چیست، در ادامه این مقاله با انواع سفته و کاربردهای آن و همچنین تفاوت‌های سفته و چک نیز آشنا خواهیم شد.
انواع سفته چیست؟
در ادامه با انواع سفته آشنا می‌شویم و به این سوال پاسخ می‌دهیم که سفته چیست؟
سفته بابت ضمانت
سفته ضمانت همان‌طور که از نام آن بر می‌آید، به‌عنوان یک ابزار تضمینی از طرف مقابل دریافت می‌شود. برای مثال، کارفرمایان هنگام عقد قرارداد برای اطمینان از حسن انجام کار کارکنان، از آن‌ها سفته می‌گیرند. همچنین، بانکها در فرایند اعطای وام، از مشتریان سفته دریافت کرده و پس از تسویه کامل وام، آن را به وام‌گیرنده بازمی‌گردانند.
سفته حسن انجام کار (سفته استخدام)
در زمان استخدام، به‌ویژه برای افرادی که به تجهیزات، اطلاعات حساس، یا حساب‌های مالی سازمان دسترسی دارند، معمولاً برای تضمین حسن امانت‌داری و انجام صحیح وظایف، سفته دریافت می‌شود. ضروری است که در قرارداد به‌وضوح ذکر شود سفته به‌عنوان تضمین استخدام گرفته شده است. همچنین، در متن سفته باید علت آن (مانند حسن انجام کار) و نام شرکت قید شود. حتماً یک نسخه کپی از سفته نزد خود نگه دارید تا در صورت نیاز قابل‌استناد باشد.
نکته مهم: باتوجه‌به تغییر قوانین، دریافت هر گونه چک یا سفته در قراردادهای کار ممنوع گردیده است و وجاهت قانونی ندارد.
سفته معاملات
سفته معاملات در بازار کاربرد دارد و در موارد کوتاه مدتی که شخص موظف به پرداخت مبلغ خاصی است به کار می‌رود. در این صورت فرد به فروشنده، سفته معامله می‌دهد تا فروشنده از پرداخت وجه مورد نظر در زمان مشخص، اطمینان حاصل کند. سفته معاملات معمولا حاوی اطلاعاتی از قبیل نام کالا یا خدمات، مبلغ، و تاریخ پرداخت است.
سفته بدون امضا
زمانی که سفته بدون امضا در اختیار شخص دیگری قرار بگیرد، می‌تواند خودش آن را نقد نکند و در عوض به عنوان شخص صادرکننده سفته، آن را در معامله دیگری استفاده کند.
سفته بدون تاریخ
سفته بدون تاریخ سفته‌ای است که تاریخ وصول وجه در آن درج نشده است. فرد دریافت‌کننده سفته می‌تواند در هر زمانی مبلغ سفته را از صادرکننده سفته طلب کند و صادرکننده سفته نیز موظف است که مبلغ آن را پرداخت کند.
سفته وجه حامل
سفته وجه حامل به سفته‌ای می‌گویند که در قسمت نام گیرنده سفته، به‌جای نام شخص، «دروجه‌حامل» نوشته شده باشد. درصورتی‌که سفته وجه حامل را هر شخصی با هر نام و هویتی در دست داشته باشد می‌تواند درخواست مبلغ سفته را از صادرکننده سفته داشته باشد.
هر سفته از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است؟
بخش های تشکیل دهنده سفته چیست؟ سفته از بخش‌ها و ارکان مختلفی تشکیل شده است که هنگام پر کردن سفته باید به آن‌ها دقت کنید. این ارکان عبارت‌اند از:
- محتویات سفته
- مبلغ سفته
- گیرنده سفته
- تاریخ صدور سفته
- تاریخ پرداخت سفته
- امضای صادرکننده سفته
روش‌های خرید سفته چیست؟
سفته را می‌توان از بانکها یا دکه‌های روزنامه‌فروشی تهیه کرد، اما خرید از دکه‌ها ممکن است با قیمتی بالاتر از نرخ اصلی انجام شود و احتمال جعلی بودن آن یا نادرست بودن شماره خزانه‌داری وجود دارد. در مقابل، تهیه سفته از بانک به دلیل اعتبار و اصالت، گزینه‌ای مطمئن‌تر است. افرادی که 18 سال یا بالاتر دارند، با در دست داشتن کارت ملی و مراجعه به بانک ملی، می‌توانند به‌راحتی اقدام به تهیه سفته کنند.
مزایای سفته چیست؟
مزایای سفته چیست؟ استفاده از سفته دارای مزایایی می‌باشد که در ادامه به چند مورد می‌پردازیم:
- سهولت دسترسی به این سند تجاری بدون داشتن حساب و همچنین پرداخت مبلغ پایین برای تهیه
- استفاده از تامین خواسته و توقیف اموال صادرکننده بدون پرداخت هزینه در صورت عدم پرداخت وجه سفته جهت جلوگیری از تضییع حق
- مراجعه به مرجع قضایی و اجرای ثبت جهت وصول مبلغ مندرج در سفته
- مطالبه وجه مندرج در سفته پس از گذشت موعد سفته حتی بدون واخواست
کاربردهای سفته چیست؟
کاربردهای سفته چیست؟ برخی از کاربردهای سفته عبارت‌اند از:
- تضمین وام از درخواست‌کننده (توسط بانکها)
- تضمین بدون تاریخ بین شرکت‌ها
- تضمین حسن انجام کار در زمان استخدام افراد
- تضمین در معاملات غیرنقدی خرید یا فروش کالا و خدمات
تفاوت سفته و چک
سفته یک تعهدنامه رسمی است که به‌عنوان ضمانتی برای انجام تعهدات یا ارائه خدمات به افراد، شرکت‌ها یا سازمان‌ها داده می‌شود. با این حال، به دلیل آگاهی ناکافی، برخی افراد به اشتباه از چک‌های مدت‌دار برای ضمانت استفاده می‌کنند؛ در حالی که چک ذاتاً برای پرداخت وجه طراحی شده است، نه به‌عنوان سند ضمانتی.
تفاوت‌های اصلی چک و سفته چیست؟
کاربرد قانونی و حقوقی:
چک برای پرداخت و وصول وجه استفاده می‌شود و در صورت عدم پرداخت، جنبه کیفری دارد؛ یعنی صادرکننده چک برگشتی ممکن است تحت تعقیب قضایی قرار گیرد. اما سفته یک سند حقوقی است و عدم پرداخت آن جرم کیفری محسوب نمی‌شود.
هزینه صدور:
سفته به دلیل نیاز به تمبر مالیاتی، در مبالغ بالاتر شامل هزینه بیشتری برای تهیه می‌شود، درحالی‌که با هر مبلغی که صادر شود، هزینه‌ای ندارد.
فرایند وصول:
در صورت برگشت چک، با دریافت گواهی عدم پرداخت و مراجعه به مراجع قانونی، امکان توقیف اموال بدهکار وجود دارد. اما برای سفته، چنین مکانیزم مستقیم و فوری‌ای تعریف نشده است.
اعتبار امضا:
امضای چک به دلیل ثبت در بانک قابل‌انکاری است و هویت صادرکننده چک از طریق سیستم بانکی تأیید می‌شود. در مقابل، امضای سفته می‌تواند مورد انکار قرار گیرد و آدرس صادرکننده نیز ممکن است جعلی باشد.
بنابراین، استفاده از هر یک از این اسناد باید متناسب با هدف و کارکرد آن انجام شود.
جمع‌بندی
در این مقاله از تیم تحریریه اوراش، با سفته که یک سند تجاری و قابل‌معامله است، آشنا شدیم و کاربردهای آن را شناختیم و به طورکلی به این سوال پاسخ دادیم که سفته چیست؟ علاوه بر این، انواع سفته را نیز معرفی کردیم و به بررسی تفاوت‌های میان سفته و چک، ازنقطه‌نظر کاربردهای قانونی و حقوقی، هزینه صدور، فرایند وصول و همچنین اعتبار امضا پرداختیم.
سوالات متداول
سفته چیست و چه کاربردهایی دارد؟
سفته یک سند تجاری و قانونی است که در آن صادرکننده تعهد می‌کند مبلغ مشخصی را در تاریخ معین یا به‌صورت عندالمطالبه به شخص گیرنده یا حامل سفته پرداخت کند. این سند معمولاً در معاملات تجاری، قراردادها، ضمانت وام‌ها و حتی به‌عنوان تضمین استخدام مورداستفاده قرار می‌گیرد. کاربرد اصلی سفته در ایجاد یک تعهد کتبی برای پرداخت بدهی است و به دلیل قابلیت انتقال آن به دیگران، از اهمیت ویژه‌ای در نظام حقوقی و اقتصادی برخوردار است.
اجزای تشکیل‌دهنده یک سفته چیست؟
مبلغ تعهد شده (که کمتر یا برابر مبلغ سفته است)، تاریخ صدور سفته، تاریخ پرداخت، نام گیرنده یا حامل، امضای صادرکننده از اجزای اصلی یک سفته معتبر به شمار می‌روند.
سفته را از کجا می‌توان تهیه کرد؟
سفته را می‌توان از شعب بانکها (بانک ملی) یا فروشگاه‌های معتبر و دکه ها تهیه کرد. این سند معمولاً به صورت چاپ‌شده و با ارزش اسمی و شماره خزانه داری مشخص در دسترس است.
آیا سفته زندان دارد؟
در قانون ایران، صدور سفته به‌خودی‌خود باعث زندانی‌شدن فرد نمی‌شود؛ اما در صورت عدم پرداخت مبلغ سفته در موعد مقرر و شکایت طلبکار، صادرکننده ممکن است محکوم به پرداخت شود. اگر بدهی پرداخت نشود و طلبکار درخواست «اجرای محکومیت‌های مالی» را بدهد، در صورت اثبات ناتوانی مالی، امکان زندانی‌شدن فرد وجود دارد. البته قانون حمایت از زندانیان مالی برای حل این مسائل، سازوکارهایی مانند تقسیط بدهی را در نظر گرفته است.
