سامانه مودیان اوراش
راهکار دورکاری اوراش
اپلیکیشن های موبایل
وب سرویس اوراش
ویژه اصناف و مشاغل
مقدمه
سرمایه به معنای هر دارایی نقدی و غیرنقدی در کسب‌وکارهاست که قدرت خلق ثروت یا تولید کالا و خدمت را دارد و می‌تواند در سرمایه‌گذاری و رشد و توسعه مالی شرکت مورداستفاده قرار بگیرد. سرمایه، بدهی و دارایی سه مفهوم مجزا هستند و خود سرمایه نیز انواع مختلفی دارد.
سرمایه در نرم افزار حسابداری چیست و چه معنایی دارد؟ آیا سرمایه فقط شامل دارایی‌های نقدی و پولی می‌شود؟ اصلاً سرمایه چند نوع دارد؟ دارایی و بدهی چه تفاوتی با سرمایه دارند؟ در این مقاله به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم.
سرمایه در حسابداری چیست؟
در فضای کسب‌وکار، تمامی دارایی‌های نقدی و غیرنقدی که ارزش پولی و مالی دارند، و می‌توانند به‌منظور اهداف تولیدی و سرمایه‌گذاری مورداستفاده قرار بگیرند، سرمایه نامیده می‌شوند.
سرمایه بخش حیاتی و ضروری از هر کسب‌وکار است و رشد و توسعه مالی آن کسب‌وکار و تولید ثروت و ارزش را در طول زمان، تضمین می‌کند. با این تعریف، می‌توان مواردی از قبیل پول، زمین، املاک، سهام، تجهیزات و ابزار و هر چیزی که به نحوی برای کسب‌وکار ارزش ایجاد می‌کند را سرمایه محسوب کرد. در ادامه این مقاله با سرمایه، انواع آن و همچنین تفاوت میان دارایی، سرمایه و بدهی بیشتر آشنا خواهید شد.
انواع سرمایه:
سرمایه انواع مختلفی دارد. سرمایه‌ی بدهی، سرمایه‌ی صاحبان سهام، سرمایه‌ی در گردش، سرمایه‌ی تجاری و سرمایه‌ی استقراضی برخی از انواع سرمایه‌اند که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.
سرمایه‌ی بدهی
سرمایه‌ی بدهی یا Debt capital از دو طریق به دست می‌آید:
- استقراض از مؤسسات مالی، بانک‌ها، دوستان و خانواده، کارت‌های اعتباری، برنامه‌های وام دولتی و سرمایه خطرپذیر
- انتشار اوراق‌قرضه
پر واضح است که این روش سرمایه در بانکداری برای استقراض به سابقه اعتباری ثابت کسب‌وکارها نیازمند است. سرمایه بدهی با بهره و به شکل منظم پرداخت می‌شود؛ اما به‌جای بار مالی (برخلاف بدهی فرد) بیشتر به‌عنوان بخشی از ایجاد یک تجارت محسوب می‌شود.
سرمایه‌ی صاحبان سهام
سرمایه صاحبان سهام از طریق ارائه سهام شرکت به طرق مختلف از جمله انتشار آن در بورس یا بازارهای مالی به دست می‌آید. سرمایه صاحبان سهام به دو شکل است:
- خصوصی
- عمومی
در نوع خصوصی، این امکان وجود دارد که سرمایه میان گروهی از سهامداران اصلی خود شرکت تقسیم شود و در ازای ارائه سرمایه، سهم هرکدام از اعضا از مجموع ارزش شرکت بیشتر شود. نوع عمومی نیز عبارت است از عرضه سهام شرکت در بازار بورس که می‌تواند باتوجه‌به حجم سهام در اختیار گروهی از مردم (خارج از حیطه شرکت) قرار بگیرد.
سرمایه‌ی در گردش
سرمایه در گردش یا Working capital، به معنای تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌های یک شرکت است. این نوع سرمایه به صاحبان کسب‌وکار امکان اندازه‌گیری توانایی یک شرکت برای تولید وجه نقد و البته پرداخت تعهدات مالی کوتاه‌مدت خود را فراهم می‌کند. این مفهوم در مواردی تحت عنوان نقدینگی هم شناخته می‌شود. محاسبه این نوع از سرمایه یا می‌توان از طریق فرمول آن که در ادامه ذکر شده انجام داد:
سرمایه در گردش (Working Capital) = دارایی‌های جاری – بدهی‌های جاری
سرمایه در گردش مثبت به معنای این است که ارزش دارایی‌های جاری شرکت از بدهی‌های جاری آن بیشتر است. در مقابل، سرمایه در گردش منفی هم عبارت است از پیشی‌گرفتن بدهی‌های جاری بر دارایی‌های جاری. این مسئله مواردی از قبیل بروز مشکلات و چالش‌های مالی با طلبکاران، کاهش رشد یا توقف کامل تولید را در بر داشته باشد.
سرمایه‌ی تجاری
سرمایه تجاری یا Trading capital به طور انحصاری در صنعت مالی و امور مالی کاربرد دارد و در تعریف آن این موضوع روشن می‌شود که شرکت‌های کارگزاری به‌منظور پشتیبانی از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود، نیازمند سرمایه کافی هستند.
برای اینکه بدانید سرمایه تجاری چیست، لازم است درک کنید که سرمایه تجاری، پشتیبان بسیاری از معاملات روزانه صاحبان یک مؤسسه کارگزاری برای کسب سود است. البته لازم به ذکر است که سرمایه تجاری، معاملات بزرگ و کلان انجام شده توسط بزرگ‌ترین شرکت‌های کارگزاری را هم حمایت می‌کند. سرمایه تجاری در برخی موارد به تاجران فردی و گاهی نیز به کل شرکت یا مجموعه اعطا می‌شود.
سرمایه استقراضی
مالکان هر کسب‌وکاری می‌توانند درصد مشخصی از سرمایه‌های کسب‌وکار را از طریق وام‌گرفتن (استقراض) تأمین کنند. سرمایه استقراضی از جنس بدهی است. این وام از سه مجرا به دست می‌آید:
- بانک
- مؤسسات مالی
- انتشار اوراق بدهی
لازم به ذکر است که تمامی بدهی‌های شرکت به‌عنوان سرمایة استقراضی محسوب نمی‌شوند، تنها بدهی‌هایی که شامل بهره می‌شوند از قبیل وام یا اوراق بدهی، در این دسته قرار می‌گیرند.
تفاوت دارایی و سرمایه
بسیاری از افراد فکر می‌کنند که سرمایه، دارایی و اموال سه کلمه مشابه‌اند که معنای یکسانی دارند. مفاهیم دارایی و سرمایه اگرچه با هم‌پیوندی قدرتمند دارند، اما از لحاظ بار معنایی و تخصصی تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند. به‌عنوان‌مثال سرمایه را می‌توان نوعی مالکیت خصوصی در نظر گرفت که توانایی خلق ارزش را کند؛ در مقابل، دارایی عبارت است از تمام چیزهایی که تحت مالیک فرد یا کسب‌وکار هستند و برعکس سرمایه، در خدمت تولید، خلق ارزش، ثروت‌آفرینی و سرمایه‌گذاری نیستند.
پس دانستید که دو مفهوم سرمایه و دارایی معنای تقریباً مشابهی دارند و تنها تفاوتشان در ارزشی است که قدرت ایجاد آن را دارند. به‌عنوان‌مثال، در اختیار داشتن مبلغی پول، مثلاً 500 میلیون تومان، تا زمانی که راکد بماند و نتواند ارزش و ثروتی ایجاد کند، به عنوان دارایی محسوب می‌شود. اما وقتی که از این قدار پول راکد در راستای سرمایه گذاری و ارزش آفرینی استفاده شود، می‌توان آن را به عنوان سرمایه در نظر گرفت.
تفاوت بدهی و سرمایه
در ابتدای مقاله، سرمایه را این‌طور تعریف کردیم: تمامی اموال نقدی، غیرنقدی، مالی و معنوی که توانایی ارزش‌آفرینی و خلق ثروت داشته باشند را می‌توان سرمایه کسب‌وکارها یا اشخاص در نظر گرفت. حال به تعریف بدهی و روشن‌کردن تفاوت آن با سرمایه می‌پردازیم؛ بدهی به معنای ازدست‌دادن پول یا دارایی است و انواع مختلفی دارد.
به‌عنوان‌مثال بدهکار بودن مبالغی معین که یک کسب‌وکار باید به‌صورت قسطی یا یکباره آنها را بازپرداخت کند از جمله انواع بدهی است. در مواردی بدهی می‌تواند نوعی ضمانت باشد. به‌طورکلی در مباحث حسابداری، بدهی عبارت است از حق مالی یا ادعای این حق از طرف طلبکار. بدهی به دو دسته تقسیم می‌شود:
- بدهی‌های جاری کوتاه‌مدت
- بدهی‌های غیرجاری یا بلندمدت
نتیجه‌گیری
در این مقاله که توسط تیم تحریریه اوراش نوشت شده است؛ مفهوم بسیار مهم سرمایه (Capital) در کسب‌وکارها را شرح دادیم و با انواع آن آشنا شدیم. پس از آن نیز تفاوت‌های کلیدی میان سه مفهوم دارایی، بدهی و سرمایه را شرح دادیم.
سؤالات متداول
انواع سرمایه چیست؟
سرمایه در حسابداری انواع مختلفی دارد و به دسته‌بندی‌های متفاوتی تقسیم می‌شود. برخی از انواع سرمایه عبارت‌اند از: سرمایه‌ی بدهی، سرمایه‌ی صاحبان سهام، سرمایه‌ی در گردش، سرمایه‌ی تجاری و سرمایه استقراضی.
تفاوت دارایی و سرمایه در حسابداری چیست؟
دارایی و سرمایه مفاهیمی در حسابداری‌اند که معنای آنها بسیار به یکدیگر نزدیک است؛ اما در حقیقت تفاوت‌هایی بسیار جزئی با یکدیگر دارند. دارایی زمانی که بتواند ارزش‌آفرینی و خلق ثروت کند، در حقیقت سرمایه محسوب می‌شود.
