وظایف کارشناس کنترل کیفیت چیست؟

وظیفه کارشناس کنترل کیفیت نظارت بر فرایندهای مهندسی و تولید در یک سازمان است تا از به‌کارگیری صحیح ابزارها، مواد اولیه و رعایت دستورالعمل‌های مشخص اطمینان حاصل کند. این کارشناسان با همکاری نزدیک با تیم‌های مربوطه، به توسعه و حفظ استانداردهای کیفیت در محصولات تولیدی می‌پردازند. آن‌ها بر تحلیل داده‌ها و شناسایی نقاط ضعف فرایندهای تولید تأکید دارند و برای بهبود مستمر کیفیت، اقداماتی مؤثر و مبتنی بر روش‌های علمی را پیشنهاد می‌کنند. به‌این‌ترتیب، کارشناس کنترل کیفیت هم به ارتقای کیفیت محصولات منجر می‌شود و هم به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید می‌انجامد. با اوراش همراه باشید تا با شغل کارشناس کنترل کیفیت بیشتر آشنا شویم.

کنترل کیفیت چیست؟

کنترل کیفیت Quality Control  به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و فرایندهای درون‌سازمانی اطلاق می‌شود که تمرکز آن بر نظارت و ارزیابی کیفیت محصولات و خدمات در طی مراحل تولید و ارائه است. این فرایند شامل چک‌کردن مداوم مراحل تولید، بررسی محصول نهایی و شناسایی نواقص و ایرادات موجود است. تمامی فعالیت‌هایی که در یک سازمان یا کارخانه انجام می‌گیرد، به‌ طور مستقیم یا غیرمستقیم با وظایف کارشناس کنترل کیفیت پیوند دارد.

کنترل کیفیت به‌عنوان یکی از ارکان اساسی و حیاتی در تمام صنایع شناخته می‌شود و وجود یک سیستم مؤثر کنترل کیفیت برای هر کارخانه‌ای ضروری است. کارخانه‌هایی که فاقد این سیستم هستند، به تدریج از عرصه رقابت خارج شده و ممکن است مشتریان خود را از دست بدهند. به‌علاوه، کنترل کیفیت علاوه بر این که مختص صنایع تولیدی است، بلکه در بخش خدمات نیز کاربردهای گسترده‌ای دارد و به تضمین رضایت مشتریان و بهبود مستمر فرآیندها منجر می‌شود.

وظایف کارشناس کنترل کیفیت

شرح وظایف کارشناس کنترل کیفیت شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌های کلیدی است که در راستای بهبود مستمر کیفیت محصولات و خدمات انجام می‌شود. این مسئولیت‌ها عبارت‌اند از:

• جمع‌آوری و بررسی شکایات و نظرات مشتریان به‌منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف محصولات، و پیشنهاد راهکارهای بهبود
• بازبینی و به‌روزرسانی معیارها و استانداردهای کنترل کیفیت به‌گونه‌ای که با بهترین شیوه‌ها و استانداردهای جهانی همسو شود.
• نظارت مستمر بر فعالیت‌های کارکنان و کارگران به‌منظور شناسایی و پیشگیری از خطاهای احتمالی و ارتقای کیفیت کار
• بررسی کمی و کیفی عملکرد تأمین‌کنندگان مواد اولیه و ایجاد نظام رتبه‌بندی برای انتخاب مناسب‌ترین تأمین‌کنندگان
• تهیه و ارائه گزارش‌های جامع و دقیق به مدیران ارشد، از جمله مدیر تولید، درباره وضعیت کیفیت و مسائل مرتبط.

اینها به‌عنوان وظایف اصلی کارشناس کنترل کیفیت در نظر گرفته می‌شوند. وظایف جانبی این حرفه ممکن است بسته به نوع صنعت و نیازهای خاص سازمان متغیر باشد.

بازار کار متخصص کنترل کیفیت

بازار کار برای کارشناسان کنترل کیفیت در شرایط کنونی بسیار پر رونق و امیدبخش است. باتوجه‌به رقابتی‌شدن روزافزون بازار محصولات و خدمات، اهمیت رعایت استانداردهای کیفی به‌عنوان یک عامل اساسی در موفقیت سازمان‌ها به طور کامل مشخص شده است. شرکت‌ها و مؤسسات در هر دو بخش خصوصی و دولتی به دنبال جذب متخصصانی هستند که توانایی تحلیل و بهبود فرایندها را داشته باشند و بتوانند محصولات را به طور مؤثر ارزیابی کنند.

از آنجایی که کنترل کیفیت یک ضرورت در تمامی صنایع از جمله تولید و ساخت تا خدمات به‌حساب می‌آید، فرصت‌های شغلی زیادی برای افراد با تخصص در این حوزه وجود دارد. کارشناسان کنترل کیفیت نه‌تنها در کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی، بلکه در شرکت‌های خدماتی، آزمایشگاه‌ها و مؤسسات تحقیق‌وتوسعه نیز مورد نیاز هستند. کسب‌وکارها به دنبال افراد ماهر هستند که بتوانند پیشنهادها عملی و مبتنی بر داده را ارائه دهند که این موضوع به افزایش درآمد و رشد شغلی در این حوزه منجر می‌شود.

ابزارهای کنترل کیفیت

ابزارهای کنترل کیفیت به‌عنوان ابزارهای ارزیابی و تجزیه تحلیل مؤثر در مدیریت کیفیت شناخته می‌شوند و در سطح جهانی، هفت ابزار اصلی به طور رسمی برای این منظور مورد تأکید قرار گرفته‌اند که عبارت‌اند از:

• نمودار علت و معلول یا نمودار ایکیگا
• نمودار پارتو که با استفاده از آن می‌توان اولویت‌بندی مشکلات را انجام داد و به شناسایی مهم‌ترین عوامل مؤثر بر کیفیت پرداخته و توجه بیشتری به آن‌ها معطوف کرد.
• برگه کنترل کیفیت برای جمع‌آوری و مستندسازی داده‌ها به‌صورت سیستماتیک
• نمودار تمرکز نقص‌ها برای تجزیه‌وتحلیل نوع و فراوانی نقص‌ها در محصولات یا فرایندها استفاده می‌شود.
• نمودار پراکندگی که با نمایش رابطه بین دو متغیر، موجب شناسایی روندها و همبستگی‌های موجود در داده‌ها می‌شود.
• هیستوگرام که برای تجزیه‌وتحلیل توزیع داده‌ها در یک مجموعه خاص استفاده می‌شود.
• نمودارهای کنترل فرایند آماری برای نظارت بر عملکرد فرآیندها و تعیین نوسانات طبیعی و غیرطبیعی در داده‌ها

مدیریت کیفیت

مدیریت کیفیت به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و اصولی اشاره دارد که هدف آن تضمین بهبود مستمر کیفیت محصولات و خدمات عنوان می‌شود. این فرایند شامل برنامه‌ریزی، کنترل، اطمینان و بهبود کیفیت است و به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا به استانداردهای مدنظر مشتریان و بازار برسند.

مدیریت کیفیت شامل ایجاد ساختاری است که تمامی سطوح سازمان را در بر می‌گیرد. از توسعه یک فرهنگ‌سازمانی که بر اهمیت کیفیت تأکید می‌کند گرفته تا پیاده‌سازی سیستم‌های کنترل کیفیت و استفاده از ابزارهای آماری، تمامی این اقدامات به پایان‌دادن به نواقص و بهبود عملکرد منجر می‌شود. علاوه بر این، مدیریت کیفیت با داشتن فرایندهای مستند و پایش مداوم، امکان شناسایی سریع مشکلات و اصلاح آن‌ها را فراهم می‌کند.

چگونه کارشناس کنترل کیفیت بشویم؟

برای تبدیل‌شدن به یک کارشناس کنترل کیفیت، مسیر روشنی وجود دارد که شامل تحصیل، کسب تجربه و ادامه یادگیری است. داشتن مدرک تحصیلی مرتبط  از اهمیت بالایی برخوردار است که معمولاً رشته‌های مهندسی، مدیریت صنعتی، علوم داده یا کیفیت از جمله رشته‌هایی به شمار می‌آیند که در این زمینه مفید هستند.

پس از کسب تحصیلات مناسب، تجربه عملی در محیط‌های کاری مرتبط باکیفیت می‌تواند شما را به سمت موفقیت سوق دهد. شروع به کار در نقش‌های مرتبط مانند کارآموزی یا در موقعیت‌های ابتدایی در واحد کنترل کیفیت، به یادگیری فرایندها و ابزارهای کاربردی منجر می‌شود. همچنین، شرکت در دوره‌های آموزشی، کارگاه‌ها و همایش‌های تخصصی به شما این امکان را می‌دهد که با آخرین روش‌ها و تکنیک‌های مدیریت کیفیت آشنا شوید و شبکة ارتباطی خود را گسترش دهید.

جمع‌بندی

مدیریت و نقش کارشناس کنترل کیفیت از اهمیت بالایی در موفقیت سازمان‌ها برخوردار است. با رقابتی‌شدن بازارها، نیاز به رعایت استانداردهای کیفیت بیشتر از قبل حس می‌شود. کارشناسان کنترل کیفیت با استفاده از ابزارهای تحلیلی و تکنیک‌های مدیریتی، به بهبود مستمر فرایندها و محصولات منجر می‌شود. برای دستیابی به این نقش، افراد باید دارای تحصیلات مرتبط، تجربه عملی و مهارت‌های خاصی باشند. از جمله مراحل کلیدی تبدیل به یک کارشناس کنترل کیفیت می‌توان به کسب دانش تئوری، تجربه عملی و یادگیری مداوم در زمینه‌های جدید اشاره کرد.