0 تا 100 تهیه معاملات فصلی (گزارشات فصلی خریدوفروش) ماده 169

کلیه بنگاه‌های اقتصادی موظف‌اند بر اساس ماده 169 قانون مالیاتی، گزارش‌های خریدوفروش فصلی را در زمان مقرر از طریق سامانه معاملات فصلی الکترونیکی ارائه دهند. تعیین مقدار مالیات برای شرکت‌ها و مبنای تعلق آن به درآمدها، تنها بر عهده سازمان امور مالیاتی است. این سازمان می‌تواند مالیات را برای تمامی درآمدها و فعالیت‌های مالی بنگاه‌ها تعیین کند و شامل کلیه دفاتر قانونی مانند دفتر روزنامه، دفتر کل و صورت‌های مالی می‌شود

مالیات بر اساس گزارش‌های فصلی که شامل معاملات خریدوفروش در یک دوره مشخص است محاسبه می‌گردد. سازمان امور مالیاتی با استفاده از این گزارش‌ها قادر است به مواردی چون فرار مالیاتی و کتمان مالیات پی ببرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نحوه تهیه معاملات فصلی، نحوه تنظیم و آخرین تغییرات در گزارش‌های خریدوفروش فصلی، این مقاله از وب‌سایت‌ اوراش را از دست ندهید.

صورت معاملات فصلی چیست؟

صورت معاملات فصلی که گاهی تحت عناوین دیگری نظیر گزارش‌های فصلی یا معاملات فصلی خریدوفروش شناخته می‌شود، به‌عنوان ابزاری کلیدی در نظام مالیاتی کشور عمل می‌کند. این گزارش‌ها بر اساس قانون مصوب تیرماه 1394 طراحی شد و از آغاز سال 1395 به مرحله اجرایی درآمد. هدف این قانون، ارتقاء شفافیت اقتصادی و نظم در امور مالی بنگاه‌ها و افراد است.

سازمان امور مالیاتی با الزام مودیان حقیقی و حقوقی به ارائه این گزارش‌ها، تلاش می‌کند تا فرایندهای مالی را به‌دقت زیر نظر داشته باشد و از این طریق از فرار مالیاتی جلوگیری کند. در واقع، هر شخص حقیقی و حقوقی موظف است حداکثر 45 روز پس از پایان هر فصل، اطلاعات دقیق مربوط به معاملات خود را به سازمان مربوطه ارسال کند. این اطلاعات نه تنها شامل داده‌های مالی و معاملاتی خود فرد است، بلکه باید شامل جزئیات طرف‌های دیگر در معاملات نیز باشد.

در این راستا، صورت معاملات فصلی به‌عنوان معیاری برای تطابق اطلاعات مالیاتی، شناسایی روندهای اقتصادی و بهبود سیستم‌های نظارتی عمل می‌کند. با جمع‌آوری و تحلیل این اطلاعات، سازمان امور مالیاتی می‌تواند به شفاف‌سازی دقیق‌تری در فضای کسب‌وکار دست یابد و به‌این‌ترتیب، انضباط مالی را در جامعه تقویت کند. این گزارش‌ها به‌عنوان ابزار مهمی در راستای تحقق اهداف مالیاتی و اقتصادی کشور شناخته می‌شوند.

مهم‌ترین الزامات قانونی ماده 169

ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم، مجموعه‌ای از الزامات قانونی را برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل به منظور ایجاد شفافیت و انضباط مالی در نظام مالیاتی کشور تعیین کرده است. یکی از مهم‌ترین الزامات این ماده، صدور صورتحساب معتبر است. تمامی مودیان باید برای هرگونه معامله‌ای که انجام می‌دهند، صورت‌حسابی صادر نمایند که دارای اعتبار قانونی باشد. این صورتحساب باید شامل اطلاعات لازم و کاملی از جمله تاریخ، نوع کالا یا خدمت، مبلغ و اطلاعات مرتبط با خریدار و فروشنده باشد. یکی دیگر از الزامات کلیدی، درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله در صورت‌حساب‌ها و قراردادها است.

این شماره به شناسایی دقیق طرفین معامله کمک می‌کند و امکان رصد بهتر فعالیت‌های اقتصادی را برای سازمان امور مالیاتی فراهم می‌آورد؛ بنابراین، تمامی مودیان موظف هستند که این اطلاعات را به‌دقت درج کنند تا از بروز مشکلات قانونی و مالیاتی پیشگیری نمایند. علاوه بر این، ثبت و ارسال فهرست معاملات از دیگر الزامات قانونی است که مودیان باید به آن توجه داشته باشند. این فهرست باید حاوی اطلاعات دقیقی از تمامی معاملات انجام‌شده در دوره‌های زمانی مشخص باشد و ظرف مدت معینی به سازمان امور مالیاتی ارسال گردد.

عدم تطابق این اطلاعات ممکن است منجر به عواقب قانونی و مالیاتی برای مودیان شود. در واقع، مهم است که تمامی اطلاعات ارائه‌شده در صورت‌حساب‌ها و فهرست معاملات با گزارش ارزش افزوده و اظهارنامه مالیاتی تطابق کامل داشته باشد. این تطابق به سازمان امور مالیاتی این امکان را می‌دهد که به‌راحتی موارد فرار مالیاتی را شناسایی کند و از حقوق مالیاتی کشور حفاظت نماید. به طور خلاصه، رعایت این الزامات قانونی نه‌تنها یک تکلیف مالیاتی است، بلکه به حفظ نظم و شفافیت در عرصه اقتصادی کشور کمک می‌کند.

جهت خرید نرم افزار به مشاوره نیاز دارید!؟

شماره تلفن همراه خود را وارد کنید کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت.

Company

این قسمت برای اهداف اعتبارسنجی است و باید بدون تغییر باقی بماند.

نام و نام خوانوادگی(ضروری)

شماره همراه(ضروری)

Δ

اشخاص مشمول ارسال گزارش فصلی

تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که در بندهای الف و ب ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم ذکر شده‌اند، موظف به ارائه فهرست معاملات خود به‌صورت فصلی هستند. این گزارش‌ها بر اساس سال شمسی تهیه و ارائه می‌شوند و مهلت ارسال آن‌ها تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل تعیین شده است. ارائه این گزارشات باید به‌صورت الکترونیکی و از طریق سامانه پورتال سازمان امور مالیاتی انجام گیرد. همچنین در صورت استفاده از فضای رایانه‌ای، لازم است که فهرست به‌طور دقیق مطابق با فرم نمونه‌ مورد تأیید این سازمان به اداره امور مالیاتی مربوطه تحویل گردد.

اطلاعات موردنیاز در گزارش فصلی

گزارش فصلی باید شامل اطلاعات دقیقی از هویت طرف‌های معامله باشد. این شامل نام و نام خانوادگی یا نام شرکت، شماره ملی یا شماره ثبت، و آدرس حقوقی آنان است. ثبت صحیح و دقیق این اطلاعات، به تأسیس یک پایگاه اطلاعاتی برای شناسایی مودیان و ارزیابی فعالیت‌های مالی آنان کمک می‌کند.

هرگونه جزئیات مرتبط با قراردادها و معاملات نیز باید در این گزارش‌ها موجود باشد. این جزئیات شامل نوع کالا یا خدمات ارائه شده، تاریخ معامله، مبلغ و شرایط پرداخت است. همچنین در مواردی که معاملات بین‌المللی انجام می‌شود، اطلاعات مالی و ارز نیز حائز اهمیت است. این موارد به‌ویژه در مقررات مالیاتی و ارزی کاربرد دارند و به شفافیت تبادلات تجاری بین‌المللی کمک می‌کنند.

علاوه بر این، ارزش افزوده، دارایی‌ها و اموال نیز از دیگر اطلاعات لازم برای گزارش فصلی محسوب می‌شوند. این داده‌ها به سازمان امور مالیاتی این امکان را می‌دهد که ارزش واقعی فعالیت‌های اقتصادی مودیان را بهتر ارزیابی و مانع از هرگونه تخلف مالیاتی گردد.

موارد معاف از ثبت در گزارش فصلی

برخی معاملات از الزامات ثبت در گزارش فصلی معاف هستند. نخستین مورد، فروش به مصرف‌کننده نهایی است. این نوع از معاملات معمولاً شامل فروش کالاها و خدماتی است که به طور مستقیم به مصرف‌کنندگان عادی عرضه می‌شود و به ثبت اطلاعات در سامانه مالیاتی نیازی ندارد. هدف از این معافیت تسهیل فرایندهای مالیاتی برای کسب‌وکارهای کوچک و فروشندگان خرده‌فروشی است.

دیگر معاملات معاف، معاملات با اشخاصی هستند که تحت ماده 81 قانون فعالیت‌های خاصی از جمله دامداری، کشاورزی، پرورش ماهی و زنبورعسل و سایر فعالیت‌های مرتبط قرار دارند. این معافیت‌ها به‌ویژه برای مشاغل کوچک و متوسط مهم است، زیرا آنها می‌توانند با کاهش بار مالیاتی، به تداوم فعالیت‌های خود ادامه دهند. علاوه بر این، برخی درآمدها نظیر کمک‌ها، جوایز بلاعوض، سودهای بانکی و همچنین مالیات‌ها و عوارض نیز از شمول گزارش‌های فصلی معاف هستند. این معافیت‌ها به‌منظور کاهش بار اداری و تسهیل فرایندهای مالیاتی ایجاد شده‌اند و به مودیان اجازه می‌دهند که بدون نیاز به ثبت این نوع اطلاعات، به فعالیت‌های اقتصادی خود ادامه دهند.

گزارش قراردادهای پیمانکاری

گزارش قراردادهای پیمانکاری به‌عنوان یک ابزار کلیدی در نظام مالیاتی کشور، به مدیران پیمانکاران و کارفرمایان کمک می‌کند تا درآمدهای خود را به طور دقیق و به‌موقع ثبت کنند. بر اساس مقررات مالیاتی، پیمانکاران می‌توانند از روش درصد پیشرفت کار برای گزارش درآمد خود استفاده کنند. این روش به پیمانکاران این امکان را می‌دهد که درآمد خود را بر اساس پیشرفت واقعی انجام کار و تحویل پروژه محاسبه و گزارش دهند. به‌این‌ترتیب، پیمانکاران می‌توانند درآمد خود را در هر مرحله از پروژه و متناسب با هزینه‌های واقعی و زمان صرف‌شده، شفاف‌تر و دقیق‌تر ارائه دهند.

درعین‌حال، ضروری است که کارفرما و پیمانکار هر دو گزارش‌های مربوطه را در مهلت‌های مقرر ثبت کنند. تأخیر در ارائه این گزارش‌ها می‌تواند منجر به بروز مشکلات مالیاتی و تأثیر منفی بر ارتباطات آینده بین کارفرما و پیمانکار باشد؛ بنابراین، هم پیمانکار و هم کارفرما باید به‌دقت از تاریخ‌های مقرر مطلع بوده و برای تهیه و ارائه مستندات لازم اقدام کنند. این هماهنگی کاربردی نه‌تنها به‌نظام مالیاتی کمک می‌کند؛ بلکه به شفافیت و انضباط در قراردادهای پیمانکاری نیز می‌افزاید. در واقع با تنظیم دقیق این گزارش‌های، پیمانکاران همچنین می‌توانند از مزایای مالیاتی بهره‌مند شوند و با ثبت صحیح درآمدها، به بهبود اعتبار مالی و مشکلات قانونی احتمالی خود بپردازند.

نحوه تهیه گزارش در نرم‌افزار اوراش

نرم‌افزار اوراش به‌عنوان یکی از ابزارهای پیشرفته مدیریتی و مالی در کشور، برای تسهیل فرایند گزارش‌دهی مالی، به‌ویژه در زمینه مالیات و گزارش‌های فصلی طراحی شده است. برای تهیه گزارش‌های مالی در نرم‌افزار اوراش، کاربران ابتدا باید به سیستم وارد شوند و با استفاده از رابط کاربری ساده و کاربرپسند، اطلاعات موردنیاز را وارد کنند. پس از واردکردن اطلاعات بنیادی مانند هویت طرفین قرارداد، جزئیات مالی و مبلغ نهایی پروژه، نرم‌افزار خود به طور خودکار گزارش‌های لازم را تولید می‌کند.

نرم‌افزار اوراش امکان استخراج انواع گزارش‌های متنوع را فراهم می‌کند. این نرم‌افزار به‌خصوص برای پیمانکاران این امکان را فراهم می‌آورد که با به‌روزرسانی جزئیات پروژه‌ها، گزارش دقیق‌تری از درصد پیشرفت کار و همچنین درآمدهای حاصل از آن ایجاد کنند. علاوه بر این، کارکردهای جانبی مانند شناسایی و مدیریت هزینه‌ها، تاریخ‌های مهم و ارائه بجای گزارش‌های مالی در زمان مقرر به کاربران این امکان را می‌دهد که به طور دقیق‌تری بر عملیات مالی خود نظارت داشته باشند.

همچنین، نرم‌افزار اوراش امکان اتصال به پایگاه‌داده‌های مالیاتی را نیز فراهم می‌کند تا کاربران بتوانند در زمان واقعی آخرین تغییرات قوانین مالیاتی را اعمال کنند و گزارش‌های خود را با استانداردهای لازم تطبیق دهند. این ویژگی باعث افزایش دقت و کاهش احتمال خطا در نگارش و ارسال گزارش‌های مالی می‌شود.

تفاوت صورت معاملات فصلی با مالیات بر ارزش افزوده

صورت معاملات فصلی و مالیات بر ارزش افزوده دو مفهوم کلیدی در نظام مالیاتی هستند که دارای اهداف و روش‌های گزارش‌دهی متفاوتی هستند. صورت معاملات فصلی گزارشی است که توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در فواصل زمانی مشخص (فصول) به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌شود و شامل جزئیات کلیه معاملات انجام‌شده در آن دوره معین است. هدف اصلی این گزارش‌ها ایجاد شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی و شناسایی درآمدها برای تعیین مالیات بر اساس درآمد واقعی مودیان است.

از سوی دیگر، مالیات بر ارزش افزوده (VAT) نوعی مالیات غیرمستقیم است که بر اساس ارزش افزوده ایجادشده در هر مرحله از زنجیره تولید و توزیع کالا و خدمات محاسبه می‌شود. در واقع، مالیات بر ارزش افزوده به طور مستقیم بر روی کالا و خدمات تحمیل می‌شود و از مصرف‌کننده نهایی دریافت می‌گردد. در اینجا، کسب‌وکارها به‌عنوان واسطه عمل می‌کنند و مالیات را از مشتریان خود دریافت کرده و سپس آن را به دولت پرداخت می‌کنند.

یکی دیگر از تفاوت‌های کلیدی میان این دو مفهوم، زمان و نحوه گزارش‌دهی آنهاست. صورت معاملات فصلی به طور عمده به‌صورت دوره‌ای و فصلی ارائه می‌شود، درحالی‌که گزارش مالیات بر ارزش افزوده به طور ماهانه یا سه‌ماهه و بر اساس معاملات انجام‌شده تنظیم می‌شود. نتیجه‌گیری این‌که، هر دو نوع گزارش‌دهی برای سازمان امور مالیاتی از اهمیت بالایی برخوردارند، اما هر کدام رویکردهای خاص خود را دارند و هدف‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند.

تفاوت تجمیعی و تجمعی

در سیستم مالیاتی و گزارش‌دهی، مفهوم تجمیع و تجمعی در معاملات فصلی به دو روش مختلف اشاره دارد که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. تجمیع به معنای جمع‌بندی و تجمیع معاملات کوچک است که مبلغ هر یک از آن‌ها کمتر از ۵ درصد حدنصاب معاملات کوچک است. در این روش، چندین فاکتور مختلف می‌توانند در یک ردیف خلاصه شوند، بدون اینکه نیاز به ذکر مشخصات فردی یا اطلاعات مربوط به‌طرف معامله باشد. این نوع ثبت به شفاف‌سازی و کاهش حجم اطلاعات در سیستم مالیاتی کمک می‌کند و به متقاضیان این امکان را می‌دهد تا به‌سادگی و با کمترین بار اداری، معاملات خود را به ثبت برسانند.

از سوی دیگر، تجمع به جمع‌آوری کل فروش به مصرف‌کننده نهایی اشاره دارد. در این حالت، ثبت فقط بر روی مجموع فروش تمرکز دارد و نیازی به ذکر طرف معامله نیست. این روش برای ثبت معاملات بزرگ‌تر و یا فروش‌هایی که به‌صورت کلی به مصرف‌کننده نهایی انجام می‌شود، به کار می‌رود. یعنی تمامی معاملات ثبت شده به‌عنوان فروش به یک طرف نهایی، بدون تفکیک مشخصات طرف‌ها گردآوری و به‌صورت کلی ارسال می‌شود. این روش به‌رغم عدم نیاز به جزئیات شخصی می‌تواند نیازمندی‌ها و الزامات قانونی را برای ثبت دقیق و صحیح دریافت و فروش برآورده کند.

تفاوت‌های اصلی بین این دو روش به‌وضوح نشان‌دهنده نوع و مقدار داده‌هایی است که در هر یک از آنها موردنیاز است. در تجمیع، تمرکز بیشتر بر روی کوچک‌ترین معاملات و نیازی به مشخصات خاص است، درحالی‌که در تجمع، بزرگ‌ترین معاملاتی که وجود دارند به‌صورت کلی ثبت می‌شوند. انتخاب یکی از این دو شیوه بستگی به نیازهای مالیاتی و نوع معاملات انجام شده دارد و می‌تواند بر روی نحوه گزارش‌دهی و مدیریت مالی مؤثر باشد. در نهایت، هر کدام از این روش‌ها مزایای خاص خود را دارند و باید باتوجه‌به شرایط خاص هر سازمان یا فرد استفاده شوند.

جریمه‌های ماده 169 قانون مالیات

ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم کشور، به تشریح جریمه‌های مرتبط با عدم رعایت الزامات قانونی در زمینه ثبت و گزارش‌دهی معاملات می‌پردازد. این ماده به منظور ایجاد انضباط مالی و جلوگیری از تخلفات مالیاتی، جرائم مشخصی را برای موارد مختلف در نظر گرفته است. عدم ارسال بهنگام فهرست معاملات یکی از این تخلفات است که به ازای هر مورد، جریمه‌ای معادل 1٪ از مبلغ معامله به متخلف تعلق می‌گیرد. این جریمه نه تنها بار مالی بر دوش فرد می‌گذارد، بلکه منجر به کاهش اعتبار مالیاتی و ممکن است تأثیرات منفی بر عملکرد اقتصادی فرد یا شرکت داشته باشد.

یکی دیگر از جرائم اساسی به استفاده از کد اقتصادی دیگران مربوط می‌شود. در این حالت، اگر فردی یا شرکتی از کد اقتصادی متعلق به شخص دیگری استفاده کند، جریمه آن معادل 2٪ از مبلغ معامله خواهد بود. این تخلف نه تنها از نظر قانونی معتبر نیست، بلکه می‌تواند منجر به قضاوت‌های منفی نسبت به آن شرکت یا فرد گردد و در بلندمدت بر اعتبار و شهرت قانونی آن تأثیر بگذارد.

عدم ارائه فاکتور نیز جریمه‌ای مشابه دارد که آن هم 2٪ از مبلغ معامله است. فاکتورها به‌عنوان اسناد قانونی و مالیات‌پذیر ضروری برای هر معامله هستند و عدم ارائه آنها می‌تواند منشأ تخلفات مالیاتی گردد. در این شرایط، متخلف با ایجاد یک گلوگاه قانونی، خود را در معرض جریمه‌های سنگین تری قرار می‌دهد.

تخلف در دفاتر قانونی نیز به‌عنوان یکی از جرائم سنگین شناخته می‌شود که جریمه‌ای برابر با 20٪ مالیات برای آن در نظر گرفته شده است. این نوع تخلفات معمولا ناشی از عدم رعایت اصول حسابداری و عدم ثبت صحیح اطلاعات در دفاتر مالی است که می‌تواند منجر به ارزیابی نادرست مالیات و در نتیجه جریمه‌های سنگین شود.

مهم‌ترین نکته در مورد جریمه‌های مقرر در ماده 169 این است که همه این جرائم غیرقابل بخشش هستند. به این معنی که در صورت بروز هر گونه تخلف، متخلف نمی‌تواند از طریق درخواست عفو یا معافیت‌ها از آن جریمه‌ها فرار کند. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت رعایت قوانین مالیاتی و ثبت صحیح اطلاعات در دفاتر قانونی است. در نهایت، از آنجا که تمامی این جریمه‌ها می‌تواند به سرعت تجمع یابد و تبعات جدی برای وضعیت مالی و قانونی افراد و شرکت‌ها به همراه داشته باشد، رعایت دقیق قوانین و الزامات مالیاتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

نحوه تنظیم و ارسال صورت معاملات فصلی با نرم‌افزار حسابداری اوراش

نرم‌افزار حسابداری اوراش ابزاری جامع برای تنظیم، بررسی و ارسال صورت معاملات فصلی به‌شکل دقیق و منطبق با الزامات سازمان امور مالیاتی است. این نرم‌افزار با یکپارچه‌سازی اطلاعات خرید، فروش، قراردادها و فاکتورها، فرایند تهیه گزارش‌های فصلی را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد و نیاز به ورود دستی داده‌ها را به حداقل می‌رساند.

کاربران می‌توانند تنها با چند مرحله ساده، فایل استاندارد TTMS را تولید و برای بارگذاری در سامانه معاملات فصلی آماده کنند. قابلیت کنترل مغایرت‌ها و خطاهای احتمالی پیش از ارسال، از دیگر ویژگی‌های مهم اوراش است که مانع از رد گزارش‌ها یا بروز مشکلات مالیاتی می‌شود. به‌این‌ترتیب، استفاده از نرم‌افزار اوراش نه‌تنها موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌گردد، بلکه دقت و شفافیت در فرآیند گزارش‌دهی مالیاتی را نیز به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.

جمع‌بندی

معاملات فصلی به‌عنوان یک نوع گزارش‌دهی مالی، از الزامات قانونی محسوب می‌شوند که مودیان مالیاتی موظف به انجام آن هستند. بر اساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، تمامی افراد حقیقی و حقوقی که به فعالیت‌های اقتصادی مشغول هستند، باید ظرف مدت ۴۵ روز پس از پایان هر فصل، اطلاعات مربوط به فعالیت‌های خریدوفروش خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.

درصورتی‌که به هر دلیلی این اطلاعات به نحو مقتضی ارسال نشود یا مودی در ارائه آن‌ها خودداری کند، متخلف مشمول جریمه‌های خاصی خواهد شد. این جریمه‌ها می‌توانند منجر به تحمیل هزینه‌های مالی غیرقابل‌انتظار بر روی مودی شوند و عواقب جدی را به همراه داشته باشند.

علاوه بر این، لازم به ذکر است که برخی از معاملات برای ثبت و ارائه در گزارش‌ها فصلی معاف بوده و نیازی به ذکر آنها در این گزارش‌ها نیست. فهم صحیح این قانون و رعایت الزامات آن به مودیان کمک خواهد کرد تا از بروز مشکلات قانونی پیشگیری کرده و از تبعات مالی ناشی از عدم رعایت مقررات اجتناب کنند؛ بنابراین، اهمیت آشنایی با جزئیات این ماده و الزامات آن برای کلیه فعالان اقتصادی و مودیان مالیاتی غیرقابل‌انکار است.