مالیات بر حقوق یکی از انواع مالیاتهای پرداختی است که از درآمد فرد اخذ و به عنوان یکی از منابع درآمد دولت برای تامین هزینه‌های عمومی و بهبود خدمات عمومی شامل بهداشت، آموزش، حمل و نقل، امنیت، خدمات شهری و بسیاری دیگر، استفاده می‌شود. بر اساس قوانین و مقررات مالیاتی هر کشور، هر فردی که درآمدی داشته باشد، باید برای آن مالیات پرداخت کند که حقوق نیز به عنوان یک درآمد، مشمول مالیات حقوق می‌شود.
مالیات حقوق 1402 ، بخشنامه ، قوانین ، محاسبه آنلاین و افراد مشمول
مالیات بر حقوق و دستمزد در ایران
مالیات حقوق یکی از اصطلاحات رایج در زمینه مالیات و اقتصاد است، و به معنای مالیاتی است که بر اساس درآمد حاصل از حقوق و دستمزد افراد اعمال می‌شود. این مالیات به طور عمومی به عنوان مالیات درآمد افراد یا مالیات حقوق شناخته می‌شود. در بسیاری از کشورها، مالیات حقوق به صورت مستقیم از حقوق و دستمزد اعمال می‌شود. حقوق و دستمزد از طریق سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها یا به صورت خصوصی به افراد پرداخت می‌شود و میزان مالیات برای هر فرد بر اساس سطح درآمدش محاسبه می‌شود. در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، سیستم مالیات حقوق بر اساس تراکمات و معافیتهای مختلف برای هزینه‌های اجتماعی، بیمه‌های پزشکی و سایر هزینه‌ها تنظیم می‌شود، به طوری که فرد با در نظر گرفتن این عوامل ممکن است در نهایت مبلغ کمتری از درآمد خود به عنوان مالیات پرداخت کند.
در اکثر کشورها، وجوه این مالیات به صورت مستقیم از حقوق و دستمزد کسر می‌شود و سپس به دولت تحویل داده می‌شود تا از طریق آن، امکان ارائه خدمات عمومی مانند زیرساخت‌ها، آموزش، بهداشت و سایر خدمات عمومی ایجاد شود. مالیات حقوق، همانند سایر مسائل مالیاتی، به عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع درآمدی برای دولت‌ها شناخته می‌شود و به منظور تأمین هزینه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی در نظر گرفته می‌شود.
مطالعه مقاله مرتبط "حقوق و دستمزد"
نحوه محاسبه مالیات حقوق 1402
نحوه محاسبه مالیات حقوق بسته به خط مشی و قانون هر کشور متفاوت است. در برخی کشورها مالیات حقوق به صورت مستقیم از حقوق کسر می شود، در حالی که در برخی دیگر از کشورها پرداخت مالیات بصورت ماهیانه است. همچنین، میزان مالیات حقوق معمولا به سهمی از درآمد فرد وابسته است. به بیان دیگر، با افزایش درآمد، میزان مالیات حقوق نیز افزایش خواهد یافت.
قانون مالیات بر حقوق در قانون مالیات های مستقیم
فصل سوم از باب سوم قانون مالیات های مستقیم، به مالیات بر حقوق پرداخته و در 11 ماده (از ماده 82 تا 92) قوانین و مقررات مربوط به آن بیان شده است.
طبق ماده 86 قانون مالیات های مستقیم (ق.م.م) و تبصره این ماده، مالیات بر حقوق جزو مالیات های تکلیفی محسوب شده بدین معنا که شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات حقوق پرسنل به عهده پرداخت کننده حقوق است و حقوق بگیران در قبال مالیات بر درآمد حقوق وظیفه ای ندارند.
موارد مشمول مالیات حقوق 1402
طبق ماده 82 قانون مالیات های مستقیم درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیرنقد تحصیل می کند مشمول مالیات بر درامد حقوق است.
انواع روش های محاسبه مالیات بر حقوق
- مالیات مزایای نقدی
- مالیات مزایای غیر نقدی
- مالیات عیدی و پاداش
میزان معافیت و نرخ مالیات حقوق
در هر سال و طی بخشنامه هایی که توسط سازمان امور مالیاتی اعلام می شود و کارفرما موظف است مالیات تعلق گرفته به حقوق و مزایای کارکنان خود را کسر کرده و مالیات بر حقوق کارکنان را به حساب مشخص شده وزرات امور اقتصادی و دارایی واریز نماید. میزان معافیت مالیات بر حقوق بر اساس مصوبات مجلس در قانون بودجه سالانه تعیین و نحوه محاسبه مالیات را به شکل ماهانه و سالانه مشخص می نماید.
جدول مالیات حقوق 1402
| از مبلغ | تا مبلغ | نسبت به مازاد | نرخ |
|---|---|---|---|
| 1 | 1,200,000,000 | 0 | 0 |
| 1,200,000,001 | 1,680,000,000 | 480,000,000 | 10% |
| 1,680,000,001 | 2,760,000,000 | 1,080,000,000 | 15% |
| 2,760,000,001 | 4,080,000,000 | 1,320,000,000 | 20% |
| 4,080,000,001 | به بالا | نسبت به مازاد | 30% |
جدول مالیات حقوق ماهیانه 1402
| از مبلغ | تا مبلغ | نسبت به مازاد | نرخ |
|---|---|---|---|
| 1 | 100,000,000 | 0 | 0 |
| 100,000,001 | 140,000,000 | 40,000,000 | 10% |
| 140,000,001 | 230,000,000 | 90,000,000 | 15% |
| 230,000,001 | 340,000,000 | 110,000,000 | 20% |
| 340,000,001 | به بالا | نسبت به مازاد | 30% |
مالیات حقوق کارگران بر مبنای مزایای غیر نقدی 1402
بر اساس ماده 83 ق.م.م درآمد مشمول ماليات حقوق عبارت است از حقوق (مقرری يا مزد و يا حقوق اصلی) و مزايای مربوط به شغل اعم از مستمر و يا غير مستمر قبل از وضع كسور و پس از كسر معافيت های مقرر شده.
قانون گذار در تبصره همین ماده قانونی (ماده 83 ق.م.م) درآمد غیرنقدی مشمول مالیات حقوق را به شرح زیر معرفی می کند:
مسکن با اثاثیه معادل 25% حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزايای نقدی معاف موضوع ماده 91 اين قانون) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می شود.
مسکن بدون اثاثیه معادل 20% حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزايای نقدی معاف موضوع ماده 91 اين قانون) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می شود.
اتومبیل با راننده 10% حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزايای نقدی معاف موضوع ماده 91 اين قانون) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می شود.
اتومبیل بدون راننده 5% حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزايای نقدی معاف موضوع ماده 91 اين قانون) در ماه پس از وضع وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می شود.
سایر مزایای غیرنقدی به استناد بند 12 ماده 91 قانون مالیات ها مزایای غیر نقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیتهای موضوع ماده 74 قانون مالیاتهای مستقیم از شمول مالیات معاف است.
مالیات عيدی و پاداش
مطابق ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاه های مشمول قانون کار مصوب سال 1370، پرداخت کننده حقوق موکلف است به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کارکرد معادل 60 روز آخرین مزد روزانه، به عنوان عیدی و پاداش پایان سال پرداخت نماید. همچنین مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارگران نباید از معادل 90 روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند. قانون گذار با تعیین سقف معافیت مالیاتی برای عیدی یا پاداش پایان سال (موضوع بند 10 ماده 91 ق.م.م) بخشی از این دریافتی را مشمول مالیات معرفی نموده است. بر اساس بند سه بخشنامه معافیت سالانه حقوق به شماره 7/1401/200 مورخ 1401/2/10، عیدی پایان سال پس از کسر معافیت های مقرر قانونی از جمله معافیت موضوع بند 10 ماده 91 قانون مالیات های مستقیم، طبق مقررات ماده 85 ق.م.م مشمول مالیات است.
مطابق بند 10 ماده 91 ق.م.م، عيدی سالانه يا پاداش آخر سال معادل يک دوازدهم ميزان معافيت مالياتی موضوع ماده 84 ق.م.م از پرداخت مالیات معاف است. از آنجا که در قانون بودجه سال 1402، مبلغ معافیت موضوع ماده 84 ق.م.م معادل 1,200,000,000 ريال عنوان شده است، به این ترتیب میزان معافیت مالیات عیدی سال 1402 مبلغ 100,000,000 ریال می باشد.
در کارگاه هایی که مطابق رویه جاری، مبالغ پرداختی بابت عیدی بیش از مبالغ مطرح شده برای حداقل و حداکثر عیدی قانون است، جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی موضوع مواد 147 و 148 ق.م.م نخواهد بود مگر با ارائه مستنداتی در خصوص اینکه رعایت رویه کارگاه صورت پذیرفته است. بدین ترتیب و با توجه به بند سه بخشنامه فوق مازاد بیش از 7 برابر مبلغ معافیت ماهیانه مالیات حقوق مشمول کسر 20% مالیات خواهد بود.
لازم به ذکر است تا قبل از بخشنامه فوق روش متداول محاسبه مالیات عیدی روش تجمیع کل دریافتی های فرد و محاسبه مالیات بر اساس مجموع دریافتی ها با احتساب عیدی پایان سال بود اما از آنجا که در سال 1401 مالیات حقوق با نرخ ماده 85 ق.م.م) و مالیات عیدی با نرخ ماده 84 ق.م.م بر اساس جز 5 بند الف تبصره 12 قانون بودجه سال 1401 با دو نرخ متفاوت محاسبه می شوند، استفاده از این روش توصیه نمی شود.
