موجودی کالا و روشهای ارزیابی آن

مفهوم موجودی کالا عبارتست از مواد خام، محصولات در دست تولید و محصولات تولید شده که توسط یک شرکت (موسسه یا سازمان) برای یک دوره مشخص نگهداری می شوند.

روش های نگهداری موجودی کالا

به یاد داشته باشید ، عمده ترین مسائلی که در روش نگهداری موجودی کالا تاثیرگذار می باشد ، نحوه مصرف ، گران قیمت بودن آن و نحوه نگهداری آن است .
دو روش برای نگهداری موجودی کالا وجود دارد :

1- سیستم ادواری

در روش ثبت ادواری خرید های انجام شده طی دوره در حسابی بنام “خرید” نگهداری می شود و حساب موجودی کالا در طول دوره مالی گردش ندارد و تا پایان دوره مالی و تا قبل ازاصلاحات بدون تغییر باقی می ماند و سپس با انجام دو ثبت اصلاحی ابتدا مبلغ موجودی کالا دراول دوره ازاین حساب حذف, سپس مبلغ موجودی کالای پایان دوره دراین حساب بدهکارمی شود.

2- سیستم دائمی

در روش ثبت دائمی برای ثبت رویدادهای مرتبط با گردش کالا از حساب موجودی کالا استفاده می شودکه با افزایش موجودی کالا (ناشی ازخریدکالا وبرگشت ازفروش ) وکاهش موجودی کالا (فروش وبرگشت ازخریدبه قیمت تمام شده ) بنا به مورد بدهکار وبستانکار می شود. بنابراین حساب موجودی کالا در دفتر به طور مستمر ودائمی گردش دارد و در هر زمان مانده موجودی کالا متعلق به واحد تجاری را نشان می دهد.

روش دائمی بهتر است یا ادواری

همانطور که در تعریف روش ادواری اشاره شد در روش ادواری فقط یک ثبت حسابداری در پایان دوره انجام می شود و این یعنی انجام کار به روش ساده اما اشکال آن در این است که در طول دوره موجودی ریالی انبار در اسناد حسابداری ثبت نیامده است و تاثیری در گزارشات حسابداری ندارد و این بدان معنا است که گزارشات حسابداری به اندازه کافی دقیق نیستند.
لذا می توان چنین نتیجه گرفت که روش دائمی مناسب تر ولی پر زحمت تر است.

روشهای ارزیابی موجودی کالا :

۱- روش اولین صادره از اولین وارده: (FIFO)

در این روش بهای تمام شده كالای فروش رفته از اولین ثبت های خرید کالا (قدیمی تر) محاسبه می شود.

۲- روش اولین صادره از آخرین وارده: (LIFO)

برعکس روش (FIFO) در این روش بهای تمام شده كالای فروش رفته از آخرین ثبت های خرید کالا (جدید تر) محاسبه می شود.

۳- روش میانگین موزون:

در این روش بهای تمام شده كالای فروش رفته از ترکیب نرخ های ثبت شده توسط کاربر (ورودی و خروجی) در مقاطع مختلف زمانی بدست می آید (میانگین در لحظه و با حفظ آخرین نرخ بدست آمده تا تراکنش قبلی).

٤- روش شناسائی ویژه:

روش شناسایی ویژه، عینی ترین روش بهای تمام شده در رابطه با اقلام گرانبها مانند جواهرات و اتومبیل می باشد. در این روش باید مشخص كرد كه موجودی كالای مصرف شده یا پایان دوره از كدام قیمت های خرید می باشد.
این روش بیشتر در مؤسساتی به كار می رود که کالاهای آنها محدود و کاملا” متمایز از یکدیگرند.