دادرسی مالیاتی ، تعریف ، مراحل و دستورالعمل ها ، آیین و فرآیندها

دادرسی مالیاتی چیست؟ تعریف و آموزش دادرسی مالیاتی

دادرسی مالیاتی ، فرآیند قانونی اعتراض به رای صادره از امور مالیاتی است.صاحبان مشاغل و افراد حقوقی و حقیقی در موعدهای مقرر بایستی اظهارنامه مالیاتی خود را به اداره مالیات تقدیم نمایند. اظهارنامه ذکر شده توسط مامورین ممیز اداره امور مالیاتی مورد بررسی قرار می گیرد و ممکن است رد یا تایید گردد. در صورتی که مودی مبلغ مشخص شده توسط ممیز اداره مالیات را نپذیرد می تواند از طریق فرآیند دادرسی مالیاتی نسبت به آن اعتراض نماید. بنابراین تمامی اختلافات میان مودیان مالیاتی و اداره مالیات از طریق دادرسی مالیاتی قابل حل خواهد بود. قابل ذکر است چنانچه مبلغ اعلام شده مودی توسط اداره امور مالیات رد شود، اداره ممیزی مبلغ بیشتری نسبت به اظهارنامه مالیاتی ارسال شده را به عنوان مالیات مشخص می نماید.

مراحل و فرآیند دادرسی مالیاتی جدید ، چرخه رسیدگی مالیاتی

مرحله اول رسیدگی مالیاتی ؛ اداره امور مالیاتی

اولین مرحله دادرسی مالیاتی در واقع رسیدگی به شکایت مودی توسط اداره امور مالیاتی است. در این مرحله مذاکره ای بین مودی و اداره امور مالیاتی صورت می گیرد. هر مودی طبق قانون از تاریخ ابلاغ 30 روز مهلت ارسال مدارک به اداره امور مالیاتی را دارد که طی آن می تواند درخواست تعدیل در مالیات خود را ارائه نماید. پس از آن اداره امور مالیاتی نیز 30 روز مهلت رسیدگی به شکایت مودی را دارد. اکثر پرونده های کوچک در این مرحله به نتیجه می رسند. اداره امور مالیاتی مراتب را در برگ تشخیص ثبت نموده و به امضای رئیس اداره امور مالیاتی می رسد. چنانچه اداره امور مالیاتی اعتراض را وارد نداند یا به توافق با مودی نرسد، مراتب درخواست مودی در برگ تشخیص مالیاتی ثبت شده و به هیئت حل اختلاف مالیاتی ارجاع می گردد.

مرحله دوم دادرسی مالیاتی ؛ هیئت حل اختلاف مالیاتی

چرخه بعدی در رسیدگی مالیاتی همانطور که پیش از این گفته شد ، هیات حل اختلاف مالیاتی است. در این مرحله رسیدگی موظف به تشکلی هیات و ابلاغ آن به مودی است. این هیئت متشکل از سه نفر می باشد. قاضی و نماینده امور مالیاتی و نماینده اتحادیه که به نمایندگی از مودی حضور میابد. در این مرحله پرونده مالیاتی مودی بررسی می گردد و بر طبق آن رای صادر می گردد. چنانچه مودی به رای صادر شده از هیئت حل اختلاف مالیاتی تمکین کند ، ملاک پرداخت مالیات مودی همان برگ قطعی صادر شده از هیئت حل اختلاف می باشد و پرونده پایان می یابد در غیر اینصورت مودی می تواند تا 30 روز پس از ابلاغ نتیجه اعتراض نماید . در این مرحله اداره امور مالیاتی نیز می تواند شکایت خود را ثبت نماید و به شورای عالی مالیاتی ارجاع نماید.

مرحله سوم ؛ شورای عالی مالیاتی

30 روز پس از ابلاغ ، در صورت اعتراض مودی به رای صادر شده در مرحله قبل ، پرونده به شورای عالی مالیاتی ارجاع می گردد. در این مرحله پرونده تشریفات قانونی خود را بدون در نظر داشتن ماهیت پرونده سپری می کند و شورا رای صادره را رد یا تایید می نماید. چنانچه رای رد شود پرونده به دومین مرحله باز می گردد و روند را از ابتدا با هیات اختلاف دیگری طی می کند. اگر رای صادر شده تایید گردد ، مودی می تواند ادامه شکایت خود را مرحله بعد یعنی هیئت سه نفره وزارت اقتصاد ارجاع دهد.

مرحله چهارم ؛ هیئت سه نفره وزارت اقتصاد

پیش از این نیز گفته شد که چنانچه مودی به رای تایید شده در مرحله قبل اعتراض داشته باشد ظرف 30 روز می تواند به رای صادر شده اعتراض نماید که به هیئت سه نفره وزارت اقتصاد ارجاع می گردد. در این هیئت سه نفر انتخاب شده توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی حضور دارند. چنانچه مودی به رای صادر شده در این مرحله نیز اعتراض داشته باشد ، رای به دیوان عدالت اداری که آخرین مرحله دادرسی است ارجاع می گردد.

مرحله پنجم دادرسی مالیاتی ؛ دیوان عدالت اداری

سیستم حاکم بر دیوان عدالت اداری مطابق با مقررات و قوانین سیستم قضایی می باشد و عملکرد این سیستم با سیستم امور مالیاتی تا حدودی متفاوت است. در این مرحله مودی بایستی یک وکیل دادگستری اختیار نموده و شکایت خود را از سازمان امور مالیاتی بدین وسیله مطرح نماید. پس از صدور رای هیئت سه نفره وزارت اقتصاد ، هر مودی تا سه ماه فرصت دارد شکایت خود را تقدیم دیوان عدالت نماید. 

دستورالعمل دادرسی مالیاتی

منظور از دستورالعمل دادرسی مالیاتی مجموعه ای از اصول و قواعد و قوانین است که در فرآیند دادرسی مالیاتی و رسیدگی به اختلافات مالیاتی بایستی توسط مرجع حل اختلاف مورد بررسی ئ استفاده قرار بگیرد. این دستورالعمل شامل تکالیف معین شده و مقرر برای مودیان ، وظایف هیئت های رسیدگی و اعضای آن و همچنین روسای امور مالیاتی می باشد. هدف از ایجاد این دستورالعمل ها ، جلوگیری از ایجاد تنش و مغایرت نظر در همه بخش ها و ایجاد گامی اثر بخش در جهت برقراری عدالت می باشد. مراجع تعیین کننده این دستورالعمل ها شامل موارد زیر می باشد:

1. قانون مالیات های مستقیم از تاریخ 1380/11/27 و اصلاحیه های پس از آن
2. آیین نامه مربوط به موضوع ماده 219 قانون مالیات های مستقیم
3. تمامی بخشنامه های صادر شده از سوی اداره امور مالیاتی کشور

آیین نامه دادرسی مدنی

مسئولیت های اجرای کلیه دستوالعمل های ذکر شده به عهده هیئت های حل اختلاف مالیاتی و روسای امور مالیاتی می باشد. اداره کل امور مالیاتی نیز وظیفه نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل را دارا می باشد.

آموزش دادرسی مالیاتی

گروه نرم افزاری اوراش ، با هدف ارتقا سطح کیفی حسابداران و مدیران مالی ، افزایش بار علمی و دانش فعالان زمینه اقتصاد را رسالت خود می داند. به همین جهت به برگزاری سلسله وبینارهای مسیرموفقیت در حسابداری اهتمام گمارده است. در این سری وبینارها به حوزه آموزش دادرسی مالیاتی با حضور خانم دکتر فاطمه هادلوند نیز پرداخته شد. 

اداره دادرسی مالیاتی

همانطور که پیش از این اشاره شد ، مرجع رسیدگی به دادرسی مالیاتی در مراحل مختلف ، متفاوت است. آنچه مهم است حفظ ترتیب در مراجعه جهت اعتراض می باشد. قابل ذکر است که در مرحله هیئت حل اختلاف مالیاتی ، ترکیب هیئت حل اختلاف را موضوع پرونده مالیاتی مشخص می نماید.

رئیس مرکز دادرسی مالیاتی

از آن جا که هدف سازمان امور مالیاتی ، برقراری عدالت می باشد ، رئیس مرکزدادرسی مالیاتی بایستی ویژگی های خاص این سمت را دارا باشد همچون:

1. تکیه بر اصولی همچون عدالت و شفافیت
2. تکریم مودیان
3. داشتن تخصص و دانش کافی
4. مهارت ایجاد تعامل و هماهنگی بین بخش های مختلف در درون سازمان و دستگاه های عدلیه ، نمایندگان اصناف، اتحادیه ها ، فعالین اقتصادی و برطرف نمودن اختلافات در فرآیندهای رسیدگی